Elizondoko murala / Mural en Elizondo

Elizondoko herrian egindako murala. Garapen jasangarri baten alde, gure komunalaren alde eta gure etorkizunaren alde: ERDIZ BIZIRIK!

DATU EKONOMIKOEK ERDIZEKO KOMUNALAREN GARRANTZI ESTRATEGIKOA AZPIMARRATZEN DUTE.

Erdiz Bizirik taldeak Erdizeko bazkaleku komunalak Baztango ekonomia errealean duen garrantzia azpimarratu nahi du eta, horretarako, Baztango egitura ekonomikoari buruz azken aldian argitaratu diren datuak aipatu nahi ditu.

Hasteko, aurtengo Erdizeko bazkalekuaren erabilera datuek aipatzen dutenez, bazkalekua inoiz baino baserritar gehiagok erabili dute, denera 100 baserritarrek hain zuzen. Horrela, aurten guztira 500 behi buru pasa, 162 zaldi-behor buru eta 836 ardi buru alatu dira Erdizen. Datuek ez dute zalantzarako tarterik uzten, Erdizeko bazkaleku komunala Baztango nekazariendako behar-beharrezkoa da eta sektore ekomiko estrategiko horren oinarrizko baliabidea da.

Hori erranik, aurtengo turismoari buruzko datuak ere aipatzekoak dira. Baztango turismo bulegoak inoiz baino turista gehiago erregistratu ditu, %28 gehiago Uztailan eta %94 gehiago Abuztuan. Baztanenerat etortzen diren turistak Baztango inguruaz gozatzera heldu dira, Baztango kultura paisaiaz. Nekazariek eraiki dute nortasun eta erakarpen bereziko kultura paisaia hori, Baztanen estrategikoa den turismo sektorearen -landetxeak, jatetxeak, errotak, abentura kirolak…- bizkarrezurra dena.

Bertzalde, joan den urriko Elizondoko feriek aspaldian izandako erantzunik jendetsuena aipatu beharra dago. Alde batetik Elizondoko Herriak nekazariekin azkeneko bortz urteetan egindako lanari esker merkatuko plazak zuen irudi ederra, eta, bertzetik EAEn besta eguna izanik ehunka jendek Elizondorat etortzeko egin zuten aukera. Halaber, azaroaren hasieran egindako Kirikoketa bestak ere sagardogintzak  sektore produktibo moduan Baztanen duen ahalmena erakutsi zuen eta, horrekin bat, sagardogintzaren kulturak turistak erakartzeko duen ahalmena ere bai. Halaber, irailean egindako behi-azienda pirenaikoen feriak sektore honen garrantzia nabarmen uzten du.

Datu hauek guztiek erakusten duten moduan Baztanen eragin handia duen errealitate ekonomiko konplexu eta garrantzitsua dago. Bertako ohiko jarduerek, ondare komunalak eta jende aunitzen lanak eraikitakoa eta, azkeneko urteetan gorabidean ari dena. Horren baitan Erdizeko bazkaleku komunala dago. Hala, Magnaren Erdizeko proiektuak eta Baztango Garapenerako Elkarteak horri ematen dion babesak, ekonomia egitura hori guztia mehatxatzen du.

Azkenik  hamaikagarren aldiz Erdiz Aldude Mendi izeneko Babes Bereziko Eremuan dagoela oroitarazi nahi dugu eta Europako legediak bertan harrobia egitea debekatzen duela.



LA IMPORTANCIA ESTRATEGICA DE ERDIZ AVALADA UNA VEZ MAS POR LOS DATOS ECONOMICOS

Desde la Asociación Erdiz Bizirik queremos resaltar, al hilo de los últimos datos sobre la estructura económica del valle, la importancia que tiene el pastizal comunal de Erdiz para Baztan.

Para empezar, de acuerdo con los datos recientemente publicados por el ayuntamiento de Baztan, este año el número de baserritarras que ha utilizado Erdiz ha ascendido hasta llegar al centenar. Esto se ha reflejado en que 500 cabezas de vacuno, 162 yeguas y 836 ovejas han pastado en Erdiz. Los datos no dejan margen para interpretaciones; el pastizal comunal de Erdiz es un recurso básico para los ganaderos de Baztan y da soporte a este sector estratégico para el valle.

Dicho esto, cabe destacar los datos sobre afluencia de turistas registrados este año, datos que apuntan a un notable incremento de estos -28% más en julio y 94% en agosto-. El perfil de los turistas es el de aquellos que vienen a disfrutar de un entorno con identidad, de un paisaje cultural. Precisamente los baserritarras, de forma principal, son los que han construido ese pasaisaje cultural tan atractivo y con una identidad tan marcada. Lo cual hace de los baserritarras y el pasaisaje cultural que han creado, los principales sostenes del sector turístico de Baztan; otro sector de indudable valor estratégico.

Por otro lado, el éxito de participación y afluencia de la última feria de octubre de Elizondo es otro dato a tener en cuenta. Gracias al esfuerzo del pueblo de Elizondo y de los baserritarras realizado los últimos años, la plaza del mercado mostraba una imagen espectacular de la cabaña baztandarra. A su vez, aprovechando el día de festividad en la CAV innumerables visitantes no habituales acudieron a la cita de Elizondo, reflejo del atractivo que tiene el valle. Del mismo modo, la Kirikoketa Besta celebrada a comienzos de noviembre es un claro exponente de la potencialidad del sector sidrero en el valle y de la capacidad que la cultura asociada a esta tiene para atraer a curiosos. Finalmente, la feria de ganado pirenaico celebrada en septiembre es otro ejemplo de la importancia del sector.

Todos estos datos describen una economía real, compleja y muy importante para el valle. Basada en actividades tradicionales, en el patrimonio comunal y el esfuerzo anónimo de infinidad de gente. Esta economía real, emergente y base para el impulso de todo un modelo socioeconómico renovado y de carácter endógeno, está amenazado por la mina a cielo abierto de Magna en Erdiz y por la Asociación para el Desarrollo de Baztan que le da cobertura.

Por último, recordar que Erdiz está enclavado en la Zona de Especial Protección de Aldude Mendi. Entorno protegido por la legislación Europea que impide de forma expresa las actividades destructivas en estos lugares.

BAZTANGO HERRI-BAZKALEKUETAN INOIZ BAINO AZIENDA BURU GEHIAGO IBILI DA AURTEN

BAZTANGO HERRI-BAZKALEKUETAN INOIZ BAINO AZIENDA BURU GEHIAGO IBILI DA AURTEN

Aurten inoiz baino azienda buru gehiago sartu da Erdiz, Belate eta Lizartzuko Baztango herri-bazkalekuetan. Denera 154 nekazarik 784 behi, 369 behor eta 1.482 ardi buru sartu dituzte aipatu lekuetan. Iaz herri-bazkalekuak erabili zituzten baserritarrak 140 izan ziren eta 719 behi, 403 behor eta 1.419 ardi buru sartu zituzten.

Datuak xeheago emanik, aipagarria da aurten Erdizko bazkalekua ia 100 nekazarik erabili dutela, aitzineko urtean 91 izan ziren; modu horretan, aurtengo udan denera 500 behi buru pasa egon dira Erdizko larretan; 2012an 487. Datuek erakusten dutenez Erdizek sekulako garrantzia du baserritarrendako eta gaur egun bere funtzio ekonomikoa eztabaidaezina da. Belaten, datuak iazko antzekoak izan dira eta Lizartzun hazkundea nabaria izan da zeren aurten 24 nekazarik 73 behi, 126 behor eta 232 ardi buru sartu baitituzte eta iaz 15 baserritarrek 27 behi, 104 behor eta 220 ardi buru sartu baitzituzten.

Bistakoa denez, herri-bazkalekuak Baztango nekazariendako oinarrizko baliabideak dira eta funtzio produktibo garbia dute. Gisa horretan, herri-bazkalekuen garrantzia kontuan hartuta Baztango Udalak larreak mineralez aberasteko eta iskindegiak errepasatzeko aurten 25.000 euro inbertitu ditu. Herri-bazkalekuetan bazkaz gain ura ere izaten da.

Bertzalde, iaz Lizartzuko iskindegi guztia berritu zen eta 3 bazkalekuetan 20 hektarea inguru desbrozatu ziren.

Aurten bazkalekuak ibiltzen dituzten baserritarrekin udalak 4 bilera egin ditu eta bilera horietan minerala aldatzea —oraingoa ekologikoa da—, behiekin batean bazkalekuetan 6 zezen ere sartzea eta seinale desberdinak jartzea adostu zen.

Erdizen eta Belaten udako denboraldiak ekainaren 1etik irailaren 21erat irauten du; ondotik zaldi-behorrak eta ardiak sartzen dituzte. Lizartzun berriz maiatzaren 15etik martxoaren 15 artio luzatzen da denboraldia.

EN ESTE AÑO HA HABIDO MÁS CABEZAS DE GANADO QUE NUNCA EN LOS PASTIZALES COMUNALES DE BAZTAN

En este año han entrado a los pastizales comunales baztaneses de Erdiz, Belate y Lizartzu más cabezas de ganado que nunca. En total 154 ganaderos 784 vacas, 369 yeguas y 1.482 ovejas han entrado a pastar en los lugares citados. El año pasado los ganaderos que se beneficiaron de los pastizales públicos fueron 140, con 719 vacas, 403 yeguas y 1.419 ovejas.

Dando datos más exactos, es reseñable el hecho de que en este año hayan sido casi 100 ganaderos los que han utilizado el pastizal de Erdiz, frente a los 91 del año pasado; y así este verano en total se hayan rebasado las 500 cabezas de vacuno en los prados de Erdiz, mientras en 2012 fueron 487. Como muestran los datos, los pastizales de Erdiz son fundamentales para los ganaderos y hoy día es incuestionable la importancia económica que tienen. En Belate los datos han sido similares a los del año pasado y en Lizartzu el aumento salta a la vista, ya que este año han utilizado esos pastos 24 ganaderos, con 73 cabezas de vacuno, 126 de equino y 232 de ovino; frente a los 15 ganaderos del año pasado, y sus 27 vacas, 104 yeguas y 220 ovejas.

Es evidente que los pastizales comunales son un recurso fundamental para los ganaderos baztaneses y tienen una función productiva clara. Así pues, teniendo en cuenta la importancia de los pastizales comunales, el Ayuntamiento de Baztan ha invertido 25.000 euros en enriquecer los prados con minerales y en repasar los cerramientos. En los pastizales, además de pasto también suele haber agua. Además, el año pasado se renovó todo el cierre de Lizartzu y se desbrozaron unas 20 hectáreas en los 3 pastizales.

Este año el Ayuntamiento ha realizado 4 reuniones con los ganaderos que utilizan los pastizales y en ellas se acordó cambiar el mineral —el actual es ecológico—, introducir en los pastizales 6 toros con las vacas, así como colocar diversas señales.

En Erdiz y Belate la temporada de verano dura del primero de junio al 21 de septiembre. Posteriormente entra el ganado caballar y el ovino. Sin embargo en Lizartzu la temporada comprende el periodo de 15 de mayo a 15 de marzo.

EL DÍA QUE APRENDÍ A MIRAR(PREGÓN DE LA XXXIII FIESTA DEL ASTURCÓN)

Jaime Izquierdo Vallina
Mayada de Espineres (Piloña), 24 de agosto de 2013

Dedico este pregón a Fray Toribio de Santo Tomás y
Pumarada, nacido en La Riera, en el concejo de Colunga,
que en 1711 dejó escrito: " ... la conservación de una cossa
es su continúa producción, y se reputa el conservar por lo
mismo que producir, y lo mismo es estar conservando una
cossa que estarla siempre produciendo".

Pincha aquí para leer el texto completo

Tokiko garapenari eta inguruaren babesari buruzko jardunaldi arrakastatsua

Tokiko garapenari eta inguruaren babesari buruzko jardunaldi arrakastatsua

Larunbat goizean Erdiz Bizirikek eta EHNEk Elizondon antolaturiko tokiko garapenaren eta inguruaren babesari buruzko arialdiak herritar aunitzen interesa pizteaz gain, goi-mailako adituen eskutik gogoeta interesgarriak plazaratu zituen.

Modu horretan, alde batetik Pablo Muñozek, Nafarroako Landa Garapen, Ingurumen eta Toki Administrazio departamenduko Habitat saileko buruak, ingurua zainduz tokiko garapena sustatzeko dauden babes aukera desberdinak aipatu zituen. Horretarako Eremu Naturalaren Nafarroako Foru Legearen azterketa egin zuen; hasteko, inguruaren kontserbazio hutserako dauden figurak aztertu zituen eta, ondotik, tokiko garapena, biodibertsitatearen zaintza eta bertako erakundeen parte hartzea ahalbidetzen duten aukerak aztertu zituen; horien artean, bereziki, Parke Naturalen aukeran sakonduz. Parke naturalen helburua balore naturalak sustatzea eta ohiko jarduerak garatzea dela erran zuen: nekazaritza, basogintza, turismoa… Halaber parke bakoitzaren Baliabide Naturalen Ordenazio Planaren bidez (PORN erdaraz) gainerako jarduerak arautzen direla adierazi zuen. Nafarroako parke desberdinen inguruan aritu zen eta kanpora begiratuta Asturiaseko Somiedoko kasua aipatu zuen, non parke naturalak gainbehera etorritako ingurua biziberritzeko balio izan baituen.

Bertzalde Jakoba Errekondo tokiko baliabideak eta garapena gaiari buruz aritu zen. Jakoba Nekazaritza Ingieniari Teknikoa da, Paisajista eta Zerain herriko garapen teknikaria. Zerainen orain hogeita hamar urte luze abiaraziriko tokiko garapen egitasmoaren esperientzia dute; urratsez urrats, etengabe aitzinerat eraman dutena. Kontzeptualki Paisaia kulturalaren ideia garatu dute; hala, komunitate batek –kasu honetan zeraindarrek- egindako paisaia oinarrizko ondare moduan hartuta, ondare hori alde batetik identitatea eraikitzeko eta bertzetik etorkizunari aurre egiteko autoestimua emateko baliabide gisa erabili dute. Horrela Zerain dezagun fundazioaren bidez lehen sektorea eta turismoa elkar uztartuz eta biak elkar-eraginez bertako baliabideak herri-ikuspegi iraunkor baten zerbitzurat aktibatu dituzte. Ildo horretan Jakoba Errekondok, edozein herriren baliabiderik inportanteena jendeak direla azpimarratu zuen. Modu berean zer ez den nahi garbi izatea arras garrantzitsua dela adierazi zuen eta dena gure esku dagoela; gure buruetan konfidantza izan behar dugula.

Solasaldien ondotik eztabaida emankorra izan zen eta denera hiruretan hogei herritar inguru bertaratu ziren.

Erdiz: tokiko garapena eta ingurugiroaren babesa. Jardunaldiaren egitaraua:

Laister egonen dira salgai gure atorra berriak. Hementxe diseinua:

Gaur behin ere baino gehiago: Erdiz Bizirik!

Ongi etorri gure blog berrira. Tamalez, orain arte itzalean ziren mehatxuak indartuak eta harrotasun guztiarekin itzuli dira. Gaur egungo egoera larri honen aurka eta hau behin-betiko gainditzeko, berriro oihukatu behar dugu: Erdiz Bizirik!